Kestane Balı Hakkında Bilim Ne Diyor?
⚠️Dipnot sayılarının üzerine tıklarsanız açıklamaları okuyabilirsiniz.
Balın Kristalleşmesi ile ilgili yazımı yazdıktan sonra; hemen her konuda olduğu üzere bir nevi “sidik” yarışına tuttuğumuz ballardan biri KESTANE BALI hakkında bilim ne diyor diye araştırma yapma ihtiyacı uydum ve konu hakkında güzel çalışmalara rastladım.
Malumunuz internet sitelerimiz ağzına kadar uydurma ve çalıntı bilgilerle dolu olduğundan bu konu hakkında da arıcı bir babanın oğlu olarak bir şeyler yazma ihtiyacı duydum. Tespit ettiğim bilimsel çalışmaların hepsini okuma şansı bulamadım ancak okuduklarımın arasından özellikle öne çıkanları burada özetle aktarmaya çalışacağım. Merak buyurmayın yazının sonunda çalışmaların künyelerini paylaşacağım.
Ülkemizde bazı ballar var ki namı pek yaygın, onlardan biri1Anzer Balı kadar olmasa da de Kestane Balı. Babam yıllardır kestane balı üretir, genellikle yüksek fiyatı ve ağır aroması nedeniyle yöre insanı dışında pek tercih edilmezdi. Ancak birinin bu bal hakkındaki söylemi kestane balında talep patlamasına neden oldu. Tamam, iyi güzel de bu kestane balını bu kadar ön plana çıkaran kişi kim?
El-cevap: Sayın Recep Tayyip Erdoğan (RTE).
2017 yılında çıkan haberlerde2CNN Türk, Hürriyet, NTV, Milliyet RTE’nin yoğun temposuna rağmen zinde kalmasını sağlayan şeylerden biri Kestane Balı olarak ifade edildi. Bu haber yayılır yayılmaz insanlarda kestane balı merakı başladı. Daha önce kestane balının yüzüne bakmayanlar, bana sürekli kestane balı sorar oldular.
Tadından ziyade faydaları3İnsan sağlığına yönelik koruyucu ve tedavi edici uygulamalarda tamamlayıcı (apiterapi) bir ürün olma potansiyeline sahip kestane balı üzerinde yapılan farklı çalışmalarda; astım, solunum yolu hastalıkları ve kanser için tedavi edici olduğu, yüksek antibakteriyel aktiviteye sahip önemli antioksidan bileşikler rapor edilmiştir. Sonuç olarak, saf kestane balı insan sağlığına yönelik koruyucu ve tedavi edici uygulamalarda tamamlayıcı bir ürün olma potansiyeline sahiptir. nedeniyle tercih edilen bu bal sanıldığı kadar faydalı mı? Bakalım bilimsel çalışmalar bize bu konuda ne diyor. Okuduğum bilimsel makalelerde, kestane balıyla ilgili olarak öncelikle kestane ağacının nerelerde bulunduğuna, balın içeriğine, diğer ballarla benzer veya farklı yönlerine, belli hastalıklar üzerindeki etkilerine değinilmiş. Tamamı İngilizce olan bu çalışmalarda bir hayli fazla teknik terim ve ibare yer aldığı için elimden geldiğince anladığım kadarıyla özetleyerek aktarmaya çalışacağım. Kestane balının tanımıyla başlayayım.
Kestane ağacının4Kestane ağacı, kayın ve meşe ile aynı aileye mensuptur. Castanea Sativa olarak bilinen ağacın meyvesi, tahıla ulaşımın çok zor olduğu Akdeniz’in dağlık bölgelerinde binlerce yıl boyunca birincil besin olarak kullanılmış. Ayraca bu ağacın Avrupa’ya geçişi de günümüz Sardes’ten olmuştur. İtalya’nın sardunya Adasında üretildiği için de Sardunya Fındığı diye de zikredilir çiçeğinden elde edilen kestane balı; içerdiği zengin polen, mineral tuzlar, tanen, kristalleşmeye direnç gösteren yüksek oranda fruktoz ve nispeten düşük asidite ile keskin, kalıcı ve acımtırak bir aromatik tada ayrıca açık kahverengiden koyu kahverengiye5Koyu renkli bal örneklerinin açık renkli olanlara göre daha yüksek antioksidatif aktiviteye sahip olduğu bilinmektedir. farklı tonlarda renge sahip bir baldır.
Birçok ülkede hasadı yapılan, Türkiye’de özellikle Doğu Karadeniz bölgesiyle özdeşleşmiş bu bal; glikoz oksidaz, katalaz, askorbik asit, karotenoid türevleri, organik asitler, maillard reaksiyon ürünleri, amino asitler ve proteinler, fenolik bileşikler, flavonoidler ve tanen, potasyum, magnezyum, manganez ve baryum gibi mineraller bakımından zengin olup antioksidan, antimikrobiyal, antikanser, ve antihepatotoksik etkiler gibi biyolojik olarak aktif özellikler sergilemektedir.
Özetle; Anadolu’nun farklı bölgelerinde yer alsa da Doğu Karadeniz’e özgü kestane balı, bileşenlerindeki etkili içerik açısından genellikle belli hastalıkların tedavisinde tamamlayıcı gıda olarak tercih edilmekte ve halk arasında “Doğal Antibiyotik” olarak anılmaktadır.
💡Kestane balı ile diğer ballar arasında içerik açısından ne tür farklılıklar var diye merak edeniniz varsa; bu karşılaştırmayı yapan Kıvrak, Ş., Kıvrak, İ., & Karababa, E. (2016). Characterization of Turkish honeys regarding of physicochemical properties, and their adulteration analysis. In Food Science and Technology, 37(1), 80–89. https://doi.org/10.1590/1678-457x.07916 çalışmasına göz atmanızı öneririm.
Peki Kestane Balı Nasıl Tüketilmelidir?6Etkili bir bal olması ve apiterapik özellikleri nedeniyle bir doktor önerisinde tüketilmesi tavsiye edilir.
=> İshal sorunu için: 1 bardak soğuk su + 1 yemek kaşığı bal iyice karıştırılarak sabah ve akşam aç karnına içiniz
=> Kabızlık sorunu için: 1 bardak sıcak su + 1 yemek kaşığı bal iyice karıştırılarak sabah ve akşam aç karnına içiniz
=> Günün dinç geçmesi, zinde kalmak ve zihin açıklığı için; sabah kahvaltıdan önce bir bardak normal su ile bir yemek kaşığı balı iyice karıştırarak içiniz
=> Ülser gibi önemli mide hastalığı olanlar balı doğrudan yememeli!
=> Çocuklara ballı süt yatmadan önce içirilmemeli veya yatmadan en az 2-3 saat önce içirilmeli!
=> Yeni doğanlara (0-12 ay) bal yedirilmemeli veya doktor önerisiyle yedirilmeli.
=> Günlük ihtiyaç (2-3 yemek kaşığı)’tan fazlası tüketilmemeli!
=> Balın bulunduğu kaba su damlatılmamalı, kuru kaşık kullanılmalı.7Suyun balı ekşitme özelliği bulunmaktadır.
=> Bal oda sıcaklığında ve cam kavanozda muhafaza edilmeli.
=> Üretim izni ve ruhsat numarası olmayan arıcılardan bal alınmamalı!
Üretim/İzin/Ruhsat No: B.08.04.029 – Fatih/Temel UZUN – 0505 354 17 20
KESTANE BALI NELERE İYİ GELİR…
Öksürüğe, nefes darlığına,
Koah ve astım gibi akciğer hastalıklarına,
Kabızlığa ve ishale,
Nezleye ve grip hastalığına,
Bademcik iltihabına,
Halsizliğe,
Hazmı kolaylaştırmaya,
Hafızayı güçlendirmeye…
YARARLANDIĞIM KAYNAKLAR
Çol Ayvaz, M., Ömür, B., Ertürk, Ö., & Kabakçi, D. (2018). Phenolic profiles, antioxidant, antimicrobial, and DNA damage inhibitory activities of chestnut honeys from Black Sea Region of Turkey. Journal of Food Biochemistry, 42(3), 1-10).
https://doi.org/10.1111/jfbc.12502
Dağ, B., Sıralı, R., Tarakçı, Z. (2017). Investigation of some properties of chestnut honey produced in Black Sea Region of Turkey. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 7 (2/2),118-123.
https://earsiv.batman.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12402/1766
Güneş, ME. (2021). Chestnut Honey as a Complementary Medicine: Determination of Antibacterial Activity, Heavy Metal Residue and Health Risk Assessment. Journal of Advances in VetBio Science and Techniques, 6(2), 82-89. https://doi.org/10.31797/vetbio.931144
Kıvrak, Ş., Kıvrak, İ., & Karababa, E. (2016). Characterization of Turkish honeys regarding of physicochemical properties, and their adulteration analysis. Food Science and Technology, 37(1), 80–89.
https://doi.org/10.1590/1678-457x.07916
Ozkok, D., & Silici, S. (2018). Effects of Crystallization on Antioxidant Property of Honey. In Journal of Apitherapy, 4(1), 24-30.
https://doi.org/10.5455/ja.20180607113134
Saral, Ö. (2023). An Investigation into Chestnut Honeys from Artvin Province in Turkiye: Their Physicochemical Properties, Phenolic Profiles and Antioxidant Activities. In Chemistry & Biodiversity, 20(3),1-7. https://doi.org/10.1002/cbdv.202201162
Saral, Ö., Kılıçarslan, M., Şahin, H., Yıldız, O., & Dinçer, B. (2019). Evaluation of antioxidant activity of bee products of different bee races in Turkey. Turkish Journal of Veterinary and Sciences, 43(4), 441–447.
https://doi.org/10.3906/vet-1901-3
Sarikaya, A. O., Ulusoy, E., Öztürk, N., Tunçel, M., & Kolayli, S. (2009). Antioxidant Activity and Phenolic Acid Constituents of Chestnut (Castania Sativamill.) Honey and Propolis. In Journal of Food Biochemistry (Vol. 33, Issue 4, Pp. 470–481). Hindawi Limited.
https://doi.org/10.1111/j.1745-4514.2009.00231.x
U. Serdar and A. Soylu, 2005. Preliminary Results on Chestnut Selection in Black Sea Region. Pakistan Journal of Biological Sciences, 8: 877-881.
https://doi.org/10.3923/pjbs.2005.877.881
📅 26.06.20168Yazı 31.07.2023 tarihinde güncellenmiştir.
